Herpes simpleks enfeksiyonu olarak nitelendirdiğimiz uçuk, vücudun herhangi bir yerinde gelebilen, şu dolu kabarcık şeklinde olan ve sonrasında kabuklu yara görünümüne dönüşen viral bir enfeksiyondur. Herpes simpleks virüsü 2 türde ortaya çıkmaktadır, Tip 1; özellikle ağız çevresinde ortaya çıkan ve yüzde hastalığa neden olan enfeksiyon, Tip 2; genital bölgede meydana gelen ve hastalığa sebep olan enfeksiyon olarak karşımıza çıkmaktadır. Uçuk virüsü vücuda ilk girdiği anda atak oluşturur, virüs ilerleyen zamanda sinir köklerine yerleşmekte ve burada uygun ortam oluştuğunda tekrarlayıcı ataklara sebep olmaktadır. İlk atak sonrasında 3 hafta sonrasında cilt yüzeyinde ortaya çıkmaktadır, daha çok çocuklarda görülen bu virüs ağız içerisinde yaygın ve ağrılı yaralara sebep olurken, ateş ve huzursuzluk gibi semptomlara neden olmaktadır.
Uçuk özellikle dudaklar, ağız çevresi, çene, burun gibi bölgelerde ortaya çıkmaktadır. Korku, yorgunluk, stres, heyecan, uykusuzluk gibi vücut direncinin düşmesine sebep olan durumlar, grip, ateşli hastalıklar, aids, kanser ve organ nakli gibi bağışıklık sisteminin zayıfladığı durumlar uçuğu tetiklemektedir. Uçuk bulaşıcı bir hastalıktır, bu sebeple kişisel eşyaların ayrılması ve birlikte yaşanılan kişilerin temas etmemesi oldukça önemlidir.
Uçuk Neden Oluşur?
Uçuğa neden olan herpes simpleks dediğimiz virüslerdir. Bu virüsler, HSV-1 ve HSV-2 olmak üzere iki tiptedir, HSV-1 genellikle dudakta HSV-2 ise genital bölgede hastalığa sebep olmaktadır. Uçuk virüsleri bulaşıcı özelliğe sahiptir ve temas ile kişiden kişiye geçmektedir. Herpes simpleks virüsü bulaşan bir kişi vücutta belirti olmadan da bu virüsü taşıyabilmektedir ve ilerleyen dönemlerde tekrar eden enfeksiyon ile ortaya çıkabilmektedir. HSV-2 enfeksiyonu özellikle yeni doğan bebeklerde ciddi hastalıklara yol açmaktadır, bu sebeple özellikle uçuk virüsü olanların bebeklere yaklaşmamaları hayati önem taşımaktadır. Vücuda alınan darbeler, adet dönemi, yorgunluk, stres gibi durumlarda bağışıklık sisteminin zayıflamasıyla uçuk virüsü tekrar aktif hale gelerek semptomlar ortaya çıkabilmektedir.
Kimlerde Uçuk Çıkar?
Uçuk virüsü herkeste görülebilmektedir. Kadın, erkek, çocuk, yaşlı, yetişkin herkes herpes simpleks enfeksiyonuna bağlı uçuk hastalığı ile karşı karşıya kalabilmektedir. Hastaların genelinde yaklaşık olarak 6 saat öncesinde yanma, batma, kaşıntı gibi belirtiler ortaya çıkmaktadır, bu belirtiler kızarıklık ve şişlikle birlikte su dolu kabarcıkların oluşmasına sebep olmaktadır. Özellikle kanser hastalarında, bağışıklık sisteminde oluşan baskı sebebiyle uçuk görülme sıklığı yüksektir.
Uçuk Tanısı Nasıl Konulur?
Vezikül dediğimiz yeni oluşmuş su dolu kabarcıkların tabanından alınan ufak örneğin mikroskop altında incelenmesiyle tanı konulmaktadır. Aynı zamanda kanda herpes simpleks virüsüne karşı oluşan antikorların tespiti de yapılabilmektedir. Ancak bu kan değerleri hastanın daha önce bu virüsle karşılaşıp karşılaşmadığını gösterir. Bu sebeple “Tzanck testi” ile de uçuk tanısı konulabilmektedir.
Uçuk Tedavisi Nasıl Olur?
Uçuk tedavisi hastalığın şiddetine göre belirlenmektedir, krem ya da sistematik ilaçlarla tedavi edilip edilmeyeceği hekim tarafından belirlenmektedir. Uçuk tedavisinin hastalığın başladığı andan 1-2 sonrasında başlaması hastalık seyri için oldukça önemlidir. Bazı hastalarda uçuk çok sık tekrarlayan bir duruma dönüşebilmektedir, bu durumda da 6-12 ay süre ile baskılama tedavisi önerilmektedir.
Genel olarak uçuk tedavisi, uçuğun çıkmasına sebep olan faktörlerin ortadan kaldırılmasıyla sağlanmaktadır, güneşten korunma, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi ve bazı ilaçlar ile kısa sürede uçuk tedavi edilebilmektedir. Bu ilaçlar lokal olarak sürülen, ağızdan alınan ve enjekte edilebilen ilaçlar olarak sınıflandırılabilir. Hastalığın şiddetine göre hekim tarafından kullanılacak ilaç yöntemi belirlenmektedir.